NEP 2020 (नवीन शिक्षण धोरण 2020) नुसार संचयी नोंद पत्रक (Cumulative Record Sheet) ठेवणे आवश्यक आहे.

👉 National Education Policy 2020

👉Holistic Progress Card Marathi हे पत्रक विद्यार्थ्याच्या सर्वांगीण मूल्यांकनाचा (CCE – Continuous and Comprehensive Evaluation) भाग आहे. यात पुढील गोष्टींचा समावेश असतो:

– शैक्षणिक प्रगती (विषयानुसार)

– सृजनशीलता व कौशल्ये (कला, क्रीडा, हस्तकला इ.)

– वर्तन, सामाजिक क्षमता व सहकार्य

– मूल्यशिक्षण आणि सहभाग

– उपस्थिती व स्वच्छता

👉NEP 2020 मध्ये ‘Holistic Progress Card’ वर भर दिला आहे, जे पारंपरिक गुणपत्रकाच्या पलिकडे जाऊन विद्यार्थ्याच्या सर्व क्षमतांचा विचार करते.

Holistic Progress Card Marath — विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रकाचे मुखपृष्ठ, प्रति विद्यार्थी स्वतंत्र ठेवावे.

– विद्यार्थ्याची प्रगती संपूर्ण वर्षभर नोंदवता येते

– पालकांना समजावून सांगता येते

– वैयक्तिक मार्गदर्शन शक्य होते

समग्र प्रगतिपत्रक कसे भरावे?👉 https://chalkandcoin.com/2025/08/holistic-progress-card-hpc/

नवीन मूल्यांकन पद्धतीप्रमाणे संचयी नोंद पत्रक करणे आवश्यक आहे. NEP 2020 नुसार विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रक कसे तयार करावे? या विषयावर सविस्तर लेख दिला आहे. यामध्ये नवीन शैक्षणिक धोरणानुसार (NEP 2020) संचयी नोंदपत्रक म्हणजे काय, त्याचे उद्दिष्ट, त्यामध्ये असणारे घटक, तयार करण्याची प्रक्रिया व फायदे यांचा समावेश आहे.

NEP 2020 नुसार विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रक कसे तयार करावे? | संपूर्ण मार्गदर्शक

राष्ट्रीय शैक्षणिक धोरण 2020 (NEP 2020) हे भारताच्या शिक्षणव्यवस्थेतील एक ऐतिहासिक पाऊल आहे. हे धोरण विद्यार्थ्यांच्या संपूर्ण शैक्षणिक विकासावर, मूल्यांकनातील पारदर्शकता, व कौशल्याधारित शिक्षणावर भर देते. याच पार्श्वभूमीवर विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रक (Student Cumulative Record or Holistic Progress Card) तयार करणे ही एक आवश्यक बाब बनली आहे.

संचयी नोंदपत्रक म्हणजे काय? (What is Student Cumulative Record?)

विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रक म्हणजे एखाद्या विद्यार्थ्याची शैक्षणिक, सहशालेय, भावनिक, सामाजिक आणि शारीरिक प्रगती यांचे एकत्रित व सातत्यपूर्ण मूल्यांकन असलेली नोंद. NEP 2020 नुसार याला Holistic Progress Card (HPC) असेही म्हणतात.

NEP 2020 नुसार संचयी नोंदपत्रकाचे उद्दिष्ट

विद्यार्थ्याच्या समग्र विकासावर लक्ष केंद्रित करणे
पारंपरिक गुणपत्रकाऐवजी अधिक व्यापक आणि गुणवत्तापूर्ण अहवाल तयार करणे
स्व-मूल्यांकन, सहकारी मूल्यांकन, आणि शिक्षक मूल्यांकनाचा समावेश
शिक्षणात कौशल्ये, सर्जनशीलता, सहानुभूती, वर्तन, सामाजिक जाणीव यांना स्थान देणे

संचयी नोंदपत्रकात समाविष्ट असणारे महत्त्वाचे घटक

NEP 2020 नुसार विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रकात खालील गोष्टींचा समावेश असावा:

घटक	वर्णन
वैयक्तिक माहिती	विद्यार्थीचे नाव, वर्ग, शाळा, जन्मतारीख इ.
शैक्षणिक कामगिरी	विषयानुसार मूल्यांकन (गुण नव्हे, तर श्रेणी व वर्णनात्मक फीडबॅक)
सहशालेय उपक्रम	कला, संगीत, क्रीडा, विज्ञान मेळावे, निबंध लेखन स्पर्धा इ.
सामाजिक व भावनिक कौशल्ये	सहकार्य, नेतृत्व, आत्मविश्वास, मूल्यनिष्ठा इ.
स्वमूल्यांकन व पालक अभिप्राय	विद्यार्थ्याचा स्वतःचा अभिप्राय आणि पालकांचे निरीक्षण
शिक्षक निरीक्षण	गुणवत्तापूर्ण टिपण, सुचना व प्रगती टिपा

NEP 2020 नुसार संचयी नोंदपत्रक तयार करण्याची पद्धत

1. उद्दिष्ट समजून घ्या

NEP नुसार नोंदपत्रक केवळ शैक्षणिक कामगिरीसाठी न करता, विद्यार्थ्याच्या संपूर्ण विकासाचे प्रतिबिंब असावे.

2. डिजिटल प्लॅटफॉर्मचा वापर करा

NEP 2020 मध्ये PARAKH, DIKSHA, व NAS सारख्या डिजिटल टूल्सचा उल्लेख आहे. या प्लॅटफॉर्मवर शिक्षक विविध मूल्यांकन व नोंदी तयार करू शकतात.

3. मूल्यांकनासाठी श्रेणी व वर्णन वापरा

गुणाऐवजी “उत्तम”, “चांगले”, “प्रयत्नशील”, “वाढ आवश्यक” अशा रुचीपूर्ण वर्णनात्मक श्रेणींचा वापर करा.

4. विविध स्त्रोतांकडून फीडबॅक घ्या

शिक्षकाचे निरीक्षण
विद्यार्थ्याचे स्वमूल्यांकन
सहाध्यायींचे फीडबॅक
पालकांचा अभिप्राय

5. सातत्यपूर्ण नोंदी ठेवा

तिमाही, सहामाही व वार्षिक स्वरूपात विद्यार्थ्याच्या प्रगतीची नोंद ठेवा.

6. Graphs व Visuals वापरा

विद्यार्थ्यांच्या प्रगतीचा चार्ट्स, गोल आकृत्या, किंवा टाईमलाइनद्वारे सहज आणि आकर्षक सादरीकरण करा.

संचयी नोंदपत्रक तयार करताना लक्षात ठेवावयाच्या बाबी

डेटा गोपनीयता: विद्यार्थ्यांची माहिती सुरक्षित राहील याची काळजी घ्या.
वर्णनात्मक भाषेचा वापर: विद्यार्थी कसा शिकतो आहे हे स्पष्ट करणारी भाषा वापरा.
सकारात्मकता ठेवा: विद्यार्थ्याचे मनोबल वाढेल अशा प्रतिक्रिया द्या.
भविष्यातील उद्दिष्टांची नोंद: पुढील टप्प्यावर काय सुधारणा अपेक्षित आहेत, याची नोंद ठेवा.

NEP 2020 संचयी नोंदपत्रकाचे फायदे

विद्यार्थ्याचे 360 अंश मूल्यांकन
कौशल्याधारित शिक्षणाला प्रोत्साहन
शिक्षक, विद्यार्थी व पालक यांच्यात समजूतदार संवाद
पारंपरिक परीक्षेचा ताण कमी
व्यक्तिगत मार्गदर्शनासाठी उपयोगी

निष्कर्ष

NEP 2020 नुसार विद्यार्थी संचयी नोंदपत्रक तयार करणे ही केवळ शालेय प्रक्रिया नाही, तर विद्यार्थ्यांच्या आयुष्याला दिशा देणारी प्रणाली आहे. हे नोंदपत्रक शिक्षणात मानवी दृष्टिकोन आणि मूल्याधिष्ठित विचारांची जोड देते.

यामुळे विद्यार्थ्यांच्या कौशल्यांचा आणि स्वभावाचा सर्वांगीण विकास साधता येतो. शिक्षकांनी, शाळांनी आणि पालकांनी याकडे गांभीर्याने पाहणे आवश्यक आहे.

NEP 2020 Holistic Progress Card Marathi, नवीन शैक्षणिक धोरण 2020 संचयी नोंद