SARAL and UDISE Plus इंटिग्रेटेड पोर्टलच्या या समाकलनामुळे शिक्षकांचे प्रशासकीय कामकाज कमी होऊन, शिक्षणावर अधिक लक्ष केंद्रित करता येणार आहे. महाराष्ट्र शासनाने शैक्षणिक वर्ष २०२५–२६ पासून SARAL (Systematic Administrative Reforms for Achieving Learning) आणि UDISE+ (Unified District Information System for Education Plus) या दोन प्रमुख शैक्षणिक डेटाबेस प्रणालींचे एकत्रीकरण केले आहे.
1️⃣ SARAL and UDISE Plus एकत्रित डेटा एंट्री प्रणाली
पूर्वी शिक्षकांना SARAL आणि UDISE+ या दोन्ही पोर्टल्सवर स्वतंत्रपणे माहिती भरावी लागत होती. आता, एकाच पोर्टलवर माहिती भरल्याने ती दोन्ही प्रणालींमध्ये समक्रमित होईल, ज्यामुळे वेळ आणि श्रम वाचतील.
2️⃣ शाळा आणि शिक्षकांची माहिती अद्ययावत करणे
शाळांनी खालील माहिती अद्ययावत करणे आवश्यक आहे:
– मुख्याध्यापकांचे नाव, संपर्क क्रमांक, ईमेल आयडी
– शाळेचे स्थान, पत्ता, अक्षांश-रेखांश
– भौतिक पायाभूत सुविधा: इमारत, स्वच्छतागृहे, पिण्याचे पाणी, खेळाचे मैदान, ग्रंथालय, संगणक, प्रयोगशाळा इ.
3️⃣ विद्यार्थ्यांची माहिती अद्ययावत करणे
– इयत्ता २ ते १२ पर्यंतच्या विद्यार्थ्यांची नावनोंदणी, पदोन्नती, पुनःप्रवेश, गळती, अपंग विद्यार्थी इ. माहिती अद्ययावत करणे आवश्यक आहे.
– विद्यार्थ्यांच्या आधार क्रमांकाची पडताळणी करणे आवश्यक आहे. २०२४–२५ मध्ये ९५% विद्यार्थ्यांचे आधार नोंदणी पूर्ण झाली आहे.
4️⃣ शिक्षकांची माहिती अद्ययावत करणे
– शिक्षकांचे आधार क्रमांक पडताळणी आवश्यक आहे. २०२४–२५ मध्ये ९३% शिक्षकांची आधार पडताळणी पूर्ण झाली आहे.
– शिक्षकांचे शैक्षणिक पात्रता (D.Ed, B.Ed, M.Ed) इ. माहिती अद्ययावत करणे आवश्यक आहे.
5️⃣ डेटा एंट्रीची अंतिम तारीख
SARAL and UDISE Plus इंटिग्रेटेड पोर्टलवर सर्व शाळांनी आपली माहिती ३० सप्टेंबर २०२५ पर्यंत UDISE+ पोर्टलवर अद्ययावत करणे आवश्यक आहे.

🎯SARAL and UDISE Plus समाकलनाचे फायदे
– प्रशासकीय कामकाजात कपात: एकत्रित प्रणालीमुळे शिक्षकांचे प्रशासकीय कामकाज कमी होईल.
– शिक्षणावर अधिक लक्ष: शिक्षकांना शिक्षणावर अधिक लक्ष केंद्रित करता येईल.
– डेटा सुसंगतता: एकाच पोर्टलवर माहिती भरल्याने डेटा सुसंगतता सुनिश्चित होईल.
– शाळा व्यवस्थापन सुलभ: शाळेच्या व्यवस्थापनासाठी आवश्यक माहिती एकाच ठिकाणी उपलब्ध होईल.
🛠️ शिक्षक आणि शाळांसाठी मार्गदर्शन
– ऑनलाइन पोर्टलवर लॉगिन: [SARAL पोर्टल] किंवा [UDISE+ पोर्टल] वर लॉगिन करा.
– माहिती अद्ययावत करा: शाळेची आणि विद्यार्थ्यांची माहिती अद्ययावत करा.
– समस्या असल्यास: तुमच्या जिल्हा शिक्षण अधिकारी किंवा गट शिक्षण अधिकारी यांच्याशी संपर्क साधा.
या समाकलनामुळे महाराष्ट्रातील शैक्षणिक व्यवस्थापन अधिक सुलभ आणि प्रभावी होईल. शिक्षकांना शिक्षणावर अधिक लक्ष केंद्रित करता येईल, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक गुणवत्तेत वाढ होईल.
संदर्भ:
UDISE+ DCF प्रमाणपत्र: 2025-26 साठी 5 सोप्या टप्प्यांतून संपूर्ण मार्गदर्शक
Image Credit: Maharashtra Education Portal – SARAL 2.0